Jeśli zachorujesz na serce

Dieta dla zdrowego serca – co jeść, a czego unikać? Przykładowy jadłospis

Zdrowa dieta to podstawa profilaktyki chorób układu krążenia, co podkreśla Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC). Czego nie powinno zabraknąć w diecie dla zdrowego serca? Przekonaj się, co warto jeść i sprawdź przykładowy jadłospis.

Zalecanym modelem żywienia jest dieta śródziemnomorska, która od lat plasuje się na szczycie najzdrowszych diet świata [2] i jest jednym z najlepiej przebadanych sposobów żywienia. Wiąże się nie tylko z niższym ryzykiem chorób serca, ale i niektórych nowotworów, zaburzeń metabolicznych oraz chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona [3].

Zgodnie z jej zasadami w Twojej codziennej diecie dla zdrowego serca nie powinno zabraknąć:

  • oliwy z oliwek,
  • dużej ilości produktów roślinnych: warzyw, owoców, strączków,
  • ryb i owoców morza,
  • orzechów,
  • pełnoziarnistych produktów zbożowych [4].

Na Twoim talerzu mogą znaleźć się umiarkowane ilości mięsa, produktów mlecznych, jaj i czerwonego wina (jednak obecne dane naukowe dowodzą, że całkowita eliminacja alkoholu jest najkorzystniejsza, co poddaje w wątpliwość koncepcję ochronnego działania małych ilości alkoholu).

Tradycyjna dieta śródziemnomorska dla zdrowego serca to coś znacznie więcej niż dobór danych grup produktów spożywczych. Bazuj na produktach niskoprzetworzonych, lokalnych i sezonowych.

Zwróć uwagę na rodzaj spożywanych tłuszczów. Ogranicz produkty, które zawierają dużo tłuszczów nasyconych, takie jak czerwone mięso, smalec, masło, ale też olej kokosowy i słodycze. Zamiast tego postaw na oleje roślinne, orzechy, nasiona, które dostarczą Ci jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (JNKT i WNKT). Wybierz oliwę z oliwek, olej rzepakowy, orzechy włoskie, siemię lniane, pestki dyni. Najlepszym źródłem WNKT z rodziny omega-3 o działaniu chroniącym serce są tłuste ryby morskie, które zgodnie z Polskimi Normami Żywienia należy jeść co najmniej raz w tygodniu [5]. Jeśli nie jadasz ryb, bogate źródło kwasów omega-3 znajdziesz m.in. w olejach roślinnych (rzepakowym, lnianym, sojowym) oraz orzechach włoskich i migdałach. 
Choć najwięcej korzyści w kontekście zdrowia serca przypisuje się jadłospisom opartym o produkty roślinne, nie musisz całkowicie rezygnować z produktów zwierzęcych, w tym mlecznych. Staraj się jednak wybierać produkty o stosunkowo niskiej zawartości tłuszczu (mozzarellę, jogurt naturalny i skyr, kefir, mleko o obniżonej zawartości tłuszczu, chudy twaróg) [6]. Produkty mleczne to dobre źródło wapnia, który jest niezbędny dla prawidłowej pracy układu krążenia.
Wytyczne ESC jasno wskazują, że w diecie dla zdrowego serca należy unikać alkoholu, słodzonych cukrem napojów oraz izomerów trans kwasów tłuszczowych (TFA) [1]. TFA powstają w procesie utwardzania olejów roślinnych. Na etykiecie znajdziesz je pod nazwą: „częściowo uwodornione/utwardzone oleje roślinne”. W największych ilościach występują w produktach wysokoprzetworzonych: daniach fast food, wypiekach cukierniczych, a także twardych margarynach kostkowych (używanych do pieczenia).
Ograniczenie mięsa czerwonego (wieprzowiny, wołowiny) na korzyść produktów roślinnych pomaga obniżyć stężenie cholesterolu LDL. Wysoki LDL bezsprzecznie pozostaje jednym z głównych czynników ryzyka chorób serca [1]. Unikaj zwłaszcza przetworzonego czerwonego mięsa (wędlin, kiełbas), które Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem zaliczyła do produktów rakotwórczych [7]. Wybieraj mięso chude (np. drobiowe), ryby, a jeśli od czasu do czasu wolisz zjeść mięso czerwone – kup mięso surowe i przygotuj je samodzielnie, poddając obróbce bez dodatku tłuszczu (np. pieczeniu). Wędliny możesz zastąpić niskotłuszczowym serem lub pastami na bazie strączków (np. hummusem).
Maksymalna ilość soli ze wszystkich źródeł zalecana w ciągu dnia to nie więcej niż 5 gramów – czyli zaledwie jedna łyżeczka! [6] Pamiętaj, że sól to nie tylko kryształki w solniczce, ale też składnik wielu produktów (wędlin, wypieków, serów, a nawet słodyczy). Ograniczenie spożycia soli pomaga utrzymać prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi. Rezygnując z 2,5 g soli na dobę (pół łyżeczki), możesz zmniejszyć ryzyko chorób serca nawet o 20% [1]. Smak potraw wzbogacisz ziołami i naturalnymi przyprawami.
Stosowanie zdrowej diety dla serca w połączeniu z regularną aktywnością fizyczną pozwoli Ci utrzymać prawidłową masę ciała. Jeśli zmagasz się z nadwagą lub otyłością, już teraz zmień styl życia. Nawet niewielkie modyfikacje diety przyniosą Ci wymierne korzyści. Przykładowo, jeśli schudniesz  o 5-10%, możesz obniżyć ryzyko chorób serca nawet o 15%. Wpłynie to korzystnie m.in. na ciśnienie, gospodarkę lipidową i pomoże utrzymać odpowiednie stężenie cukru we krwi [1].

Dieta, która wpływa na zdrowe serce, nie musi być czasochłonna! Tradycyjną dietę śródziemnomorską dostosuj do swoich możliwości. Zamiast oliwy użyj łatwo dostępnego oleju rzepakowego, wybierz sezonowe, polskie warzywa, owoce i zioła. Spójrz na przykładowy jadłospis dla zdrowego serca.

Śniadanie

  • Kanapki z hummusem, szpinakiem i czerwoną papryką

Obiad

  • Pieczony łosoś ze szpinakiem i kaszą gryczaną

Przekąska

  • Skyr z malinami i orzechami włoskimi

Kolacja

  • Sałatka Caprese (pomidory, mozzarella, oliwa, bazylia) i chleb graham
Dietetyk kliniczny
Magister dietetyki, przyszła psychodietetyczka, dietetyk z zawodu i pasji. Wierzy, że podstawą profilaktyki jest edukacja, która przekłada się na codzienne, świadome wybory żywieniowe. Doświadczenie zdobywała m.in. podczas licznych praktyk w szpitalach dla dzieci i dorosłych oraz przy pracy w cateringu dietetycznym. Od lat jest związana z rozwojem aplikacji dietetyczno-treningowych, które ułatwiają użytkownikom prowadzenie zdrowego stylu życia poprzez holistyczne podejście do zdrowia. Uwielbia pisać i udowadniać, że kluczem do sukcesu są małe zmiany, które w połączeniu pozwalają uzyskać zaskakujące efekty.

Bibliografia:

1. Visseren FLJ., et al. Wytyczne ESC 2021 dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego w praktyce klinicznej. Kardiologia Polska. Vol 79, Supp. V (2021): Zeszyty Edukacyjne 5/2021. doi: 10.33963/v.kp.88749

2. https://health.usnews.com/best-diet/best-diets-overall 

3. Dominguez LG., et al. Impact of Mediterranean Diet on Chronic Non-Communicable Diseases and Longevity. Nutrients. 2021 Jun; 13(6): 2028. doi: 10.3390/nu13062028 

4. Davis C., et al. Definition of the Mediterranean Diet: A Literature Review. Nutrients. 2015 Nov; 7(11): 9139–9153. doi: 10.3390/nu7115459

5. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. (red.) Normy żywienia człowieka dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020

6. Wolnicka K., Taraszewska AM. Dieta dla zdrowia serca i układu krążenia. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2022

7. International Agency for Research on Cancer. List of Classifications. Monographs, Volumes 1–134. https://monographs.iarc.who.int/list-of-classifications 

8. Zomer E., et al. Interventions that cause weight loss and the impact on cardiovascular risk factors: a systematic review and meta-analysis. Obes Rev. 2016; 17(10): 1001–1011, doi: 10.1111/obr.12433

 

 

 

Ubezpieczenie na życie i zdrowie Twoje Życie i Twój Plan
Materiał ma charakter marketingowy i nie stanowi oferty w rozumieniu kodeksu cywilnego. Pełny opis ubezpieczenia na życie „Twoje Życie" i dostępnych umów dodatkowych (w tym: umowy dodatkowej na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, wraz ze wskazaniem ich strategii i ryzyk inwestycyjnych) znajduje się w ogólnych warunkach ubezpieczenia, załącznikach do tych dokumentów, Regulaminie UFK i w
Dokumencie zawierającym kluczowe informacje, zamieszczonych na tej stronie oraz na stronie www.allianz.pl/owu. Znajduje się tam również regulamin akcji promocyjnych do tego ubezpieczenia.
 
Materiał ma charakter marketingowy i nie stanowi oferty w rozumieniu kodeksu cywilnego. Pełny opis ubezpieczenia na życie “Twój Plan”, dostępnych umów dodatkowych i ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (wraz ze wskazaniem ich strategii i ryzyk inwestycyjnych) znajduje się w ogólnych warunkach ubezpieczenia, załącznikach do tych dokumentów, Regulaminie UFK i w Dokumencie zawierającym kluczowe informacje, zamieszczonych powyżej oraz na stronie dummy www.allianz.pl/owu.