Jak przygotować się na wypadek powodzi – praktyczny przewodnik

1. Dowiedz się, jakie jest ryzyko powodzi lub podtopienia
2. Stwórz plan ewentualnej ewakuacji
3. Przygotuj zapasy
4. Monitoruj sytuację i bądź w pogotowiu
5. Zabezpiecz mienie w sytuacji zagrożenia powodzią
6. Zachowaj bezpieczeństwo podczas powodzi
7. Wiedz jak działać, gdy opadnie woda 
8. Pomagaj, jeśli możesz 

1. Sprawdź, na jakim terenie znajduje się Twój dom lub mieszkanie. Czy jest to teren zalewowy lub narażony na powódź? Jeśli nie posiadasz tej wiedzy, zwróć się po te informacje do urzędu gminy lub sprawdź na stronie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, która dysponuje odpowiednimi mapami zagrożenia powodziowego.
2. Nawet jeśli nie znajdujesz się na zagrożonym obszarze, zwróć uwagę na otaczający Cię teren - – czy np. znajdujesz się w miejscu położonym niżej od otoczenia. Obserwuj, co dzieje się z wodą po obfitych opadach. Czasami podtopienia są spowodowane nagłymi ulewami. Warto przeanalizować potencjalne zagrożenia i zdawać sobie sprawę z możliwych ryzyk.

1. Zaplanuj jak zabezpieczyć w razie czego dzieci i starsze osoby – ustal, gdzie odesłać najbliższych (np. do rodziny lub przyjaciół) na okres występowania zagrożenia.
2. Ustal i przedyskutuj z bliskimi plan działania w sytuacjach zagrożenia – może zdarzyć się, że zostaniecie rozdzieleni, a łączność (telefonia komórkowa) zostanie zerwana. Ustal, gdzie się spotkacie, poinstruuj dzieci, jak powinny się zachowywać i gdzie szukać pomocy. Upewnij się, że dzieci wiedzą, co robić w sytuacji powodzi. Ustal najbezpieczniejsze drogi ewakuacji.
3. Dowiedz się, gdzie dla Twojej okolicy znajduje się miejsce ewakuacji – takie miejsca są wyznaczane dla niektórych regionów w ramach działania gminnych centrów zarządzania kryzysowego i mogą obejmować miejsca ewakuacji dla ludzi, maszyn lub zwierząt gospodarczych (tereny wiejskie).
4. Zabezpiecz zwierzęta domowe i gospodarcze – powódź to zjawisko, które może rozwijać się bardzo dynamicznie. Ewakuacja zwierząt zwykle bywa czasochłonna, dlatego warto zabezpieczyć zwierzęta (oddać je pod opiekę zaufanym osobom znajdującym się poza zagrożonym obszarem) już w momencie ogłoszenia możliwości wystąpienia powodzi.
5. Przygotuj w bezpiecznym miejscu rzeczy, które zabierzesz podczas ewakuacji – dowody tożsamości, kosztowności, pieniądze, dokumenty dotyczące domu i posiadanych gruntów, dokumentację działalności gospodarczej i polisy ubezpieczeniowe; zapas leków (szczególnie w przypadku chorób przewlekłych), odpowiednie ubrania, naładowany powerbank itp. Dobrze jest też wykonać zdjęcia dokumentów i przesłać je sobie na mail. Rzeczy lepiej przygotować już w momencie ogłoszenia zagrożenia – duży stres może spowodować, że zapomnisz o czymś ważnym.
6. Przygotuj się mentalnie na to, że będzie trzeba opuścić dom – w sytuacji ogłoszenia konieczności ewakuacji nie możesz się wahać ani zwlekać. Opuść swój dom i postępuj zgodnie z wytycznymi służb ratunkowych. Pozostanie na zalanym terenie wiąże się z dużym ryzykiem.

1. Zadbaj o zapas wody – kup wodę butelkowaną. Pamiętaj, że w trakcie trwania powodzi, a także po niej, woda ze studni lub gruntowa może być zanieczyszczona chemikaliami i ściekami i nie nadawać się do spożycia ani do mycia.
2. Przygotuj zapas żywności o długim terminie przydatności – najlepiej takiej, która jest w szczelnych opakowaniach (puszki, słoiki).
3. Zgromadź zapas baterii, środków higienicznych, odzieży i koców.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę latarek lub innych źródeł światła. 
5. Zaopatrz się w radio zasilane na baterie, żeby zapewnić sobie dostęp do informacji.
6. Ładuj na bieżąco telefon komórkowy i zaopatrz się w dodatkowy powerbank. Pamiętaj jednak, że na zalanym terenie może dojść do odcięcia sieci komórkowej.

1. Sprawdzaj na bieżąco prognozy pogody dla Twojego regionu.
2. Obserwuj okolicę – stan rzek i zbiorników wodnych.
3. Śledź komunikaty o zagrożeniu i rekomendowanych działaniach w lokalnym radiu lub TV (jeśli masz radio na baterie, będziesz w stanie to robić nawet po odcięciu zasilania elektrycznego).
4. Zapoznaj się z lokalnym systemem ostrzegania o niebezpieczeństwie – dowiedz się, w jaki sposób mieszkańcy będą ostrzegani o zagrożeniu (np. poprzez modulowany dźwięk syreny alarmowej, dzwony kościelne itp.).
5. Przenieś miejsca sypialne na najwyższe kondygnacje, żeby nie dać się zaskoczyć wodzie.

1. Jeszcze przed wystąpieniem ryzyka zagrożenia pomyśl o zainstalowaniu zaworów zwrotnych w odpływach kanalizacyjnych – taki zawór zapobiega cofnięciu się ścieków. Sprawdź, czy z Twojej posesji woda spływa swobodnie: czy nie są zapchane kratki kanalizacyjne, czy pobliskie rowy melioracyjne są oczyszczone i drożne (możesz samodzielnie poprawić ich drożność lub zgłosić sprawę do właściwych organów samorządowych). Jeśli nie masz wystarczająco dużo czasu na zainstalowanie zaworów zwrotnych, zaślep tymczasowo odpływy tak, aby woda nie mogła z nich wypływać (np. materiałem zwiniętym w folię).
2. Przenieś wszystkie urządzenia elektryczne oraz wartościowe rzeczy na górne kondygnacje budynku.
3. Zadbaj o pojazdy – przeparkuj je z terenu posesji lub garażu (szczególnie podziemnego) w miejsce niezagrożone powodzią. Zatankuj samochód do pełna.
4. Zabezpiecz substancje niebezpieczne, takie jak farby, lakiery, nawozy, opryski, pestycydy, środki owadobójcze, paliwa, oleje i inne substancje, które nie powinny dostać się do wody. Przenieś je na wyższe kondygnacje lub wywieź z terenu zagrożonego zalaniem.
5. Zabezpiecz paszę i karmę dla zwierząt - przenieś w miejsce niezagrożone powodzią.
6. Sprawdź, czy okna i drzwi na dolnych kondygnacjach zostały dobrze zamknięte. Okna na dolnych kondygnacjach zabezpiecz z zewnątrz przed rozbiciem przez pływające w wodzie przedmioty.
7. Przygotuj osłony z worków z piaskiem – pamiętaj, aby w miejscu budowy osłony usunąć darń i zrobić zagłębienie, tak aby zapewnić stabilność osłony. Używaj wypełnionych do połowy worków z piaskiem. Zabezpiecz koniec worka. Ułóż worki tak, aby niezapełnioną część worka przykryć kolejnym workiem. Ubij ułożone warstwy, tak aby wypełnić luki między workami. Zapora, aby była stabilna, powinna mieć znacznie większą szerokość u podstawy niż wysokość. Zwróć szczególną uwagę na zabezpieczenie zejść, zjazdów, wejść do domów (naturalnych otworów, którymi woda może wedrzeć się do pomieszczeń).
8. Uporządkuj teren wokół budynku: przymocuj ruchome przedmioty, które mogłyby zostać porwane przez prąd wody. Jeśli to możliwe, usuń śmieci i opróżnij szambo (tylko jeśli masz wystarczająco dużo czasu).
9. Jeśli woda podeszła pod budynek, odłącz dopływ energii elektrycznej, wody i gazu. Naucz członków rodziny, jak to zrobić.
10. Jeśli zagrożenie zalania jest bardzo duże, rozważ demontaż pieców gazowych, olejowych lub elektrycznych i przenieś je na wyższe piętra.

1. Jeśli na Twoim terenie zamieszkania ogłoszono ewakuację, nie ociągaj się – postępuj zgodnie z wytycznymi służb ratunkowych. Ewakuuj się bezzwłocznie. Pozostanie na terenie powodzi jest skrajnie niebezpieczne.
2. Jeśli masz małe dzieci, przypnij do ich odzieży informacje, jak: imię i nazwisko oraz kontakt do opiekuna. To pomoże, jeśli zostaniecie rozdzieleni.
3. Jeśli z jakiegoś powodu znajdziesz się na zalanym terenie, pamiętaj o sygnałach alarmowych – jeśli potrzebujesz pomocy, możesz wywiesić odpowiednią flagę (np. bluzkę lub inną część garderoby), która poinformuje ratowników o Twoich potrzebach:
      - biała – potrzebna ewakuacja,
      - czerwona – potrzebna pomoc medyczna,
      - niebieska – potrzebna woda i żywność.
   W kontakcie z ekipą helikoptera ratowniczego pamiętaj o sygnałach:
      -„Y” (podnieś ręce tak, aby Twoje ciało przypominało literę „Y”) – potrzebuję pomocy,
      -„N” (jedna ręka podniesiona, druga opuszczona) – nie potrzebuję pomocy.
4. Unikaj kontaktu z wodą powodziową – może być skażona chemikaliami lub ściekami. Brodząc w niej, narażasz się na choroby lub zakażenia.
5. Nawet kilkucentymetrowy nurt wody może przewrócić człowieka – jeśli musisz przekroczyć zalany obszar, poszukaj takiego miejsca, gdzie nie będzie nurtu wody lub będzie najsłabszy.
6. Jeśli przemieszczasz się samochodem, nie wjeżdżaj w rozlewiska (mogą okazać się głębsze, niż się wydaje). Jeśli samochód się zepsuł lub zgasł i nie możesz go odpalić – porzuć go czym prędzej. Pozostawanie w samochodzie podczas wzbierania wody jest skrajnie niebezpieczne.

1. Wróć na tereny, które były dotknięte powodzią, dopiero wtedy, gdy władze ogłoszą, że jest to bezpieczne.
2. Zanim wejdziesz do budynku, sprawdź stan fundamentów i ścian – obejdź budynek i zweryfikuj, czy nie ma widocznych pęknięć lub uszkodzeń. Jeśli coś Cię niepokoi, skontaktuj się z nadzorem budowlanym lub odpowiednimi władzami samorządowymi.
3. Nie włączaj samodzielnie dopływu energii elektrycznej oraz gazu – instalacje mogą być uszkodzone. Skorzystaj z pomocy fachowców.
4. Sprawdź instalację wodną i kanalizacyjną – zweryfikuj, czy po uruchomieniu nie występują przecieki i wszystko działa jak powinno.
5. Otwórz okna, aby ułatwić przepływ powietrza i osuszenie pomieszczeń.
6. Zanim zaczniesz sprzątać, zrób zdjęcia budynku z zewnątrz oraz wszystkich pomieszczeń, które zostały w jakikolwiek sposób uszkodzone. To przyda Ci się do zgłoszenia szkody u ubezpieczyciela.
7. Zgłoś szkodę podając opis i wymiary uszkodzeń. Jeśli nie jest potrzebna wizyta rzeczoznawcy, możesz zacząć sprzątać.
8. Usuń z pomieszczeń wszystkie elementy, które utrzymują wilgoć (np. tapicerowane meble).
9. Dokumentuj urządzenia i przedmioty, które musisz wyrzucić.
10. Sprzątając, używaj rękawic ochronnych, kaloszy i masek ochronnych – zabezpiecz się przed kontaktem z wodą i nieczystościami.

Sprawdź, co możesz zrobić, jeśli znajdujesz się poza terenami objętymi powodzią i masz możliwość pomóc.

1. Wesprzyj lokalną społeczność w budowaniu umocnień i zapór chroniących przed zalaniem.
2. Skontaktuj się z lokalnymi centrami pomocy lub urzędami gmin objętych powodzią – zapytaj, czy mogą wskazać osoby samotne lub starsze, które potrzebują pomocy, aby przygotować się do powodzi. Możesz zaoferować im pomoc.
3. Zadzwoń do lokalnych instytucji opiekuńczych (domy opieki, domy samotnej matki, sierocińce) – być może będą potrzebować wsparcia po powodzi.
4. Skontaktuj się ze schroniskami działającymi na terenie zagrożonym powodzią – być może będziesz w stanie zapewnić tymczasowe schronienie któremuś z przebywających tam zwierząt.

Ochrona domu i mieszkania przed skutkami burz, nawałnic i ulew wymaga odpowiednich działań zaradczych i zabezpieczających. Regularna inspekcja dachu, czyszczenie rynien, zabezpieczenie okien i drzwi, przycinanie drzew oraz przygotowanie awaryjnego zestawu to tylko niektóre z kroków, które warto podjąć. Pamiętaj również o odpowiednim ubezpieczeniu i monitorowaniu prognoz pogody. Dzięki tym działaniom możesz zminimalizować ryzyko uszkodzeń i zapewnić bezpieczeństwo swojej rodzinie i mieniu.